Wereldoriëntatie (wereldwijs) - Planetaire grenzen

De centrale leerlijn gaat van (het morele oordelen over) het menselijk toegevoegde broeikaseffect, over de planetaire ecologische grenzen (opgesteld door het Stockholm Resilience Center) naar de obstakels voor de ontkoppeling van economische groei en natuurvernieling (opgesteld door The European Environmental Bureau). Over de drie graden heen kunnen zo alle milieuproblemen aan bod komen, en kunnen ook de individuele impact en het politiek economische de nodige aandacht krijgen, op de geschikte leeftijd daarvoor.

Voor de procesdoelen 3 en 4 kan zo ook worden gewerkt rond maatregelen of acties die steeds complexer zijn. In de eerste graad kan de leerkracht focussen op ‘Jij en het milieu’ of hoe je door aanpassingen aan individueel gedrag een bijdrage kan leveren aan een meer duurzame wereld: wat is mijn ecologische voetafdruk, hoe verhoudt die zich tot die van anderen in eigen land en elders, en hoe kan ik die verkleinen? In de tweede graad kan gewerkt worden rond de relevante sociale ontwikkelingsdoelen of juridisch afdwingbare ‘maatregelen’, om dan in de derde graad voorbij een arsenaal aan maatregelen te gaan en de meer fundamentele politieke of politiek economische kwesties aan te pakken: indien recyclage en circulaire systemen onvoldoende kunnen opbrengen, en ook marktmechanismen zoals de handel in emissierechten en de kracht van technologische innovatie maar zover reiken, moet er dan ook niet worden nagedacht over de voorwaarden om tot een meer geplande, effectievere aanpak te komen?

Met de competenties in de leerlijn voor het procesdoel 5 ‘zingeven’ koppelen we terug naar de fundamentele levensbeschouwelijke vragen over de plaats van de mens en diens relatie tot de natuur: geven evolutietheorie, ecologie, en ecologische economie niet aan dat we het dualisme mens – natuur moeten verlaten?

Bij procesdoel 4 ‘verantwoordelijkheid’ geeft de matrix terug mogelijkheden om de competenties meer geïntegreerd en dynamischer te benaderen met een (vakoverstijgend) project, dat ook competenties van themavelden 3 ‘Samenleven, democratie en burgerschap’ en 5 ‘Economie’ kan insluiten. De film Youth City Hall (voor de derde graad) geeft daar een goed voorbeeld van.

‍