Betrokkenheid - Kritische onderzoekhouding

Verschillend van ILC en ILD is dat we hier, in de les NCZ, verder gaan of ook andere objectieven voor ogen hebben dan die van de dialoog of het leren van een uitwisseling van levensbeschouwelijke perspectieven. In de les NCZ wenden we immers waar nodig en mogelijk steeds relevante wetenschappelijke kennis en methoden aan. Zo passen we voor procesdoel 5 ‘zingeven’ de vaardigheden van het kritische denken ook toe op centrale geloofsovertuigingen van anderen, of laten we voor andere leerlijnen meer historische kritiek spreken dan in ILC of ILD projecten mogelijk is. Zo kan men in een les NCZ voor de tweede graad over seksualiteit (procesdoel 2 ‘moreel oordelen’) niet onbesproken laten dat resultaten uit onderzoek in de jaren zeventig naar de beleving van seksualiteit onder de jeugd diametraal tegenover de toen heersende katholieke moraal stonden, en daarbij ook heel wat onvrede en frustratie zichtbaar maakten. In dezelfde zin kan men voor de derde graad over natuurbeleving (zelfde procesdoel) een les voorbereiden over het pantheïsme van Spinoza, en erop wijzen dat het aanhangen van diens ideeën destijds op banvloeken en erger kon rekenen. In dezelfde les kan men ook vermelden dat Spinoza, net als Voltaire later, geen atheïst was, maar toch een beroemd voorvechter van tolerantie, wetenschap en vrijheid van mening. Die scheut filosofie kan de leerlingen er ook toe brengen de relaties tussen secularisme en geloof vanuit een nieuw perspectief te bekijken, waardoor je een combinatie kan maken met de leerlijnen van procesdoel 3 ‘humaniseren’.              

Meer algemeen en meer dan bij andere themavelden, zeker in de eerste graad, dient de leerkracht in dit themaveld he t aanschouwelijkheidsprincipe en het belangstellings- of motivatieprincipe te hanteren. De leerlingen dienen te worden aangesproken door thema’s en werkvormen die het leren over en leren van levensbeschouwingen tastbaar en concreet maken. Gaat het in de eerste graad over (in)tolerantie (procesdoel 3 ‘humaniseren’) dan is bv. ‘de hoofddoek in het straatbeeld’ een voor de hand liggend lesonderwerp, waarbij je een of meerdere interviews kan organiseren met moslima’s om de betrokkenheid van de leerlingen te verzekeren. Gaat het in de derde graad over religieus fanatisme (procesdoel 3 ‘humaniseren’), eventueel als voorbereiding op een ILD of in combinatie met themaveld 3 ‘Samenleven, democratie en burgerschap’, dan is de rol daarvan bij een internationaal conflict (bv. Israël-Palestina) een goed lesonderwerp.

‍

‍