Erkenning, (zelf)vertrouwen en (zelf)respect

Iemand voelt zich pas een volledig mens als hij zijn behoeften en verlangens tot op zekere hoogte kan realiseren. Daarvoor dient de mens drie soorten van zelfverhouding te verwerven: zelfvertrouwen, zelfrespect en zelfaanvaarding. Er zijn daarom drie soorten ‘erkenningsrelaties’ te onderscheiden, die in drie verschillende domeinen of sferen van de leefwereld tot uitdrukking komen: de 'sfeer van liefde’, de ‘sfeer van recht’ en de ‘sfeer van waardering en solidariteit’ _{[A. HONNETH in J. DOHMEN]}.

Om te beginnen hebben wij allen relaties in de intieme sfeer: familie, vrienden, liefdesrelaties. Liefdevolle erkenning vormt de basis voor ons zelfvertrouwen. Daarnaast heeft elk mens als burger een juridische positie en als zodanig rechten waarop hij als individu aanspraak mag maken. Dit draagt bij aan de vorming van het zelfrespect van het individu. Tot slot maakt een mens ook deel uit van sociale organisaties en netwerken waarin gedeelde waarden bestaan op grond waarvan iemand zich een gewaardeerd lid van de betreffende samenlevingsvorm kan voelen. Zodra op een of meer van deze terreinen de erkenning ontbreekt, komen we als individu in de problemen. In elke van deze domeinen heerst een strijd om erkenning.

Telkens gaat het om een aspect van onze persoonlijke identiteitsvorming door interactie en wederzijdse erkenning. Geschonken vertrouwen wordt geïnternaliseerd als zelfvertrouwen; erkenning van iemands rechten leidt tot zelfrespect; en sociale waardering of solidariteit wordt zelfwaardering _{[J. DOHMEN]}.

‍