Wetenschappelijke methode

Er is niet één, maar er zijn meerdere methodes waarvan wetenschappers gebruik maken. Data-analyse, experimenten, wiskundige modellen, computersimulaties, orale verhalen _{[K. POPPER]}. Alle methodes worden (idealiter) aangewend om de wereld beter te begrijpen.

De fenomenen die we ervaren, kunnen met wetenschap worden verklaard aan de hand van principes die dieper gaan dan de fenomenen zelf. Onze overtuigingen over empirische beweringen kunnen herijkt worden om te zien of ze stroken met de werkelijkheid. Naast falsificatie gebruiken wetenschappers ook logica, met name die van het bayesiaans _{[naar BAYES]} redeneren. Steven Pinker omschrijft het zo: een theorie wordt van tevoren enig krediet gegeven, op basis van haar consistentie met al het andere wat we weten. Dat krediet wordt vervolgens vergroot of verkleind aan de hand van de vraag hoe waarschijnlijk een empirische observatie zou zijn als de theorie klopte, vergeleken met hoe waarschijnlijk die observatie zou zijn als de theorie onwaar was _{[S. PINKER]}. Een theorie krijgt meer krediet, hoe meer het strookt met empirisch bewijs.

Een wetenschappelijke houding bevordert mogelijkheden om de eigen overtuigingen te toetsen. Hoewel de wetenschappelijk feiten op zichzelf geen normen en waarden voorschrijven (tenzij zelfkritisch denken), perken ze wel het aantal mogelijkheden in over de toestand van de werkelijkheid. In combinatie met enkele voortreffelijke overtuigingen – dat we allemaal waarde hechten aan ons eigen welzijn en dat we sociale wezens zijn die elkaar beïnvloeden en die gedragscodes overeen kunnen komen – pleiten de wetenschappelijke feiten voor een gerechtvaardigde moraliteit. Dit humanisme is onlosmakelijk verbonden met een wetenschappelijke wereldbeschouwing en is de feitelijke moraliteit van de democratieën, internationale organisaties en liberaler wordende religies _{[S. PINKER]}.

Wetenschap alleen is niet genoeg om vooruitgang tot stand te brengen. Het is humanisme dat vaststelt wat we met onze kennis zouden moeten proberen te bereiken.