Ideologie

De term ideologie werd in de tijd van Napoleon geïntroduceerd door de Franse filosoof Destutt de Tracy om een nieuwe wetenschap aan te duiden die de menselijke ideeën, hun eigenschappen, wetmatigheden en oorsprong wil onderzoeken.

In de ruimste betekenis staat ideologie voor de ideeën die aan de basis liggen van een filosofisch denkkader of van de levens- en wereldbeschouwing van een bepaalde groep (beweging, partij).

In een meer specifiek marxistische context verwijst de term naar de overtuigingen van een bepaalde groep of klasse, die zich als algemeen aanvaarde en vanzelfsprekende waarheden aandienen, maar die in feite dienen ter rechtvaardiging van de belangen van die groep. Ideologie wordt hier synoniem van heersende ideologie als vals bewustzijn. Het denken dat geproduceerd wordt door de heersende economische verhoudingen, beschikt over (ideologische) apparaten (L. Althusser) die als reproductieorganen van die ideologie fungeren, zoals kerk, rechtspraak, onderwijs, familie. Steeds opnieuw wordt het historisch relatieve en vergankelijke karakter van de ideologie ontkend door het waardesysteem als natuurlijk voor te stellen.

‍